Eindtoets in het basisonderwijs
Vanaf schooljaar 2014-'15 is het voor alle leerlingen van groep 8 in het reguliere basisonderwijs verplicht om een eindtoets te maken. Deze toets is bedoeld als tweede (objectieve) gegeven naast het schooladvies van de leraar, over het soort onderwijs dat de leerling na de basisschool kan volgen. Als het niveau van een leerling volgens de toets hoger ligt dan uit het schooladvies blijkt, moet de school het advies heroverwegen. De school kan dan besluiten het advies aan te passen of, beredeneert, niet aan te passen.
De eerste figuur geeft een overzicht van alle toegestane eindtoetsen; gebruik en gemiddeld behaalde score.
De tweede figuur (incl. gerelateerde grafieken) geeft inzicht in de samenhang van de gemiddelde eindscore met enkele achtergrondkenmerken (migratieachtergrond, opleidingsniveau ouders, gezinsinkomen). Deze gegevens hebben alleen betrekking op de meest gebruikte eindtoets; de Centrale Eindtoets (CITO).
Uitslagen eindtoets
In schooljaar 2016/2017 zijn zes verschillende eindtoetsen toegestaan door het ministerie van OCW: de Centrale Eindtoets (Cito in opdracht van het College voor Toetsen en Examens), de IEP Eindtoets (Bureau ICE), ROUTE8 (A-VISION), AMN Eindtoets (AMN), Dia-Eindtoets (Diataal BV) en de CESAN Eindtoets (SM&C bv). In de tabel is het aantal leerlingen weergegeven dat de toets heeft gemaakt met de gemiddelde score en het advies dat hoort bij de gemiddelde score. Daarnaast is ook te vinden hoeveel scholen een bepaalde toets heeft afgenomen.
| Eindtoets | Aantal leerlingen met een uitslag op de eindtoets | Aantal scholen dat zich met de eindtoets heeft verantwoord | Gemiddelde score* | Advies bij gemiddelde score |
|---|---|---|---|---|
| Centrale Eindtoets | 116.723 | 4150 | 535,6 | Vmbo gtl-havo |
| IEP Eindtoets | 42.444 | 1645 | 80,6 | Vmbo gtl-havo |
| ROUTE 8 | 15.583 | 609 | 206,5 | Vmbo gtl-havo |
| AMN Eindtoets | 529 | 28 | 490,9 | Havo |
| Dia-Eindtoets | 390 | 16 | 362,1 | Vmbo gtl-havo |
| CESAN Eindtoets | 144 | 10 | 167,2 | Havo |
* Iedere eindtoets heeft een eigen scorebereik.
Uitslagen Centrale Eindtoets naar achtergrondkenmerken
Hieronder geeft de eerste figuur de gemiddelde totaalscore voor de Centrale Eindtoets weer voor jongens en meisjes van verschillende migratieachtergronden. Onder het kopje ‘Gerelateerde grafieken’ wordt de gemiddelde totaalscore voor de Centrale Eindtoets naar sociaaleconomische positie van de ouders (opleidingsniveau en huishoudinkomen) weergegeven.
De tweede grafiek toont het gemiddelde percentage goed beantwoorde vragen op de onderdelen taal en rekenen. Eerst worden de resultaten van jongens en meisjes naast elkaar gezet en onder ‘Gerelateerde grafieken’ die van leerlingen van verschillende migratieachtergronden.
Onder ‘Zie ook’ staat een verwijzing naar de website van de Centrale Eindtoets.
De totaalscore voor de Centrale Eindtoets is een getal op een schaal van 501 tot en met 550. Aan de score wordt een schooltype-advies gekoppeld, dat ieder jaar licht kan verschillen. Voor de Centrale Eindtoets voor schooljaar 2015/'16 en 2016/'17 was de indeling als volgt:
501-518 vmbo basisberoepsgerichte leerweg
519-525 vmbo basis- en kaderberoepsgerichte leerweg
526-528 vmbo kaderberoepsgerichte leerweg
529-532 vmbo gemengde/theoretische leerweg
533-536 vmbo gemengde/theoretische leerweg en havo
537-539 havo
540-544 havo/vwo
545-550 vwo
| Jongens | Meisjes | |
|---|---|---|
| Nederlandse achtergrond | 536 | 536 |
| Overig westerse migratieachtergrond | 536 | 536 |
| Turkse migratieachtergrond | 530 | 530 |
| Marokkaanse migratieachtergrond | 531 | 531 |
| Surinaamse migratieachtergrond | 531 | 533 |
| Antilliaanse migratieachtergrond | 531 | 532 |
| Overig niet-westerse migratieachtergrond | 534 | 534 |
Leerlingen met een Nederlandse achtergrond en met een westerse migratieachtergrond behalen gemiddeld betere resultaten op de Centrale Eindtoets dan leerlingen met een niet-westerse migratieachtergrond. Van de vier grootste groepen met een niet-westerse migratieachtergrond behalen leerlingen met een Surinaamse migratieachtergrond de beste resultaten, leerlingen met een Turkse migratieachtergrond behalen de laagste totaalscore. Meisjes en jongens scoren over het algemeen even goed. Van de leerlingen met een Surinaamse migratieachtergrond behalen de meisjes een hoger gemiddelde dan de jongens.
| 2016-2017 | |
|---|---|
| max. mbo 1 | 530 |
| mbo 2-4, havo, vwo | 533 |
| hbo-of wo-bachelor | 537 |
| hbo- of wo-master, doctor | 541 |
De score op de Centale Eindtoets is hoger naarmate de ouders van leerlingen in groep 8 hoger zijn opgeleid. In het schooljaar 2016/'17 is het verschil tussen de groep kinderen met de hoogst opgeleide ouders en de groep met de laagst opgeleide ouders 11 punten. Een jaar eerder was het verschil eveneens 11 punten. Dit verschil komt ongeveer overeen met het verschil tussen een gemiddeld vmbo-gt en een havo-advies.
| 2010- 2011 | 2011 - 2012 | 2012 - 2013 | 2013 - 2014 | 2014 - 2015 | 2015 - 2016 | 2016 - 2017 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Basisonderwijs, vmbo, avo onderbouw, mbo 1 | 530 | 531 | 530 | 529 | 530 | 529 | 530 |
| Havo, vwo, mbo | 535 | 535 | 534 | 534 | 534 | 533 | 533 |
| Hbo-, wo-bachelor | 538 | 539 | 538 | 538 | 538 | 537 | 537 |
| Hbo-, wo-master, doctor | 542 | 541 | 541 | 541 | 541 | 540 | 541 |
De afgelopen 8 jaren variëren de gemiddelde eindscores van kinderen per opleidingsniveau van de ouders maar heel weinig. De afgelopen twee jaar ligt de gemiddelde eindscore voor kinderen met ouders die als hoogste opleiding 'havo, vwo, mbo' of 'hbo-, wo-bachelor' hebben een punt lager dan in de 3 jaren ervoor. In 2016/'17 was de score voor kinderen met ouders die als hoogste opleiding 'hbo-, wo-master, doctor' hadden hetzelfde als in de jaren 2011/'12 tot en met 2014/'15. Voor kinderen met ouders die als hoogte opleiding 'basisonderwijs, vmbo, avo onderbouw, mbo1' hebben fluctueert de gemiddelde score rond 530.
| 2016 - 2017 | |
|---|---|
| laagste tertiel | 532 |
| middelste tertiel | 535 |
| hoogste tertiel | 538 |
De score op de Centrale Eindtoets in groep 8 is hoger naarmate het huishoudensinkomen hoger is. In de figuur zijn de huishoudens in drie groepen verdeeld naar hoogte van het huishoudensinkomen van de gehele bevolking (tertielen). Bij de groep met het hoogste huishoudensinkomen (hoogste tertiel) is de gemiddelde totaalscore op de Centrale Eindtoets 6 punten hoger dan in het laagste tertiel.
| 2010 - 2011 | 2011 - 2012 | 2012 - 2013 | 2013 - 2014 | 2014 - 2015 | 2015 - 2016 | 2016 - 2017 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Laagste tertiel | 533 | 533 | 532 | 532 | 532 | 531 | 532 |
| Middelste tertiel | 535 | 535 | 535 | 534 | 535 | 534 | 535 |
| Hoogste tertiel | 539 | 539 | 538 | 538 | 538 | 538 | 538 |
In de figuur zijn de huishoudens in drie groepen verdeeld naar hoogte van het huishoudensinkomen (tertielen). De score op de Centrale Eindtoets in groep 8 is hoger naarmate het huishoudensinkomen hoger is. Het verschil over de jaren ligt steeds rond de 6 punten.
| Jongens | Meisjes | |
|---|---|---|
| Taal | 70 | 73 |
| Rekenen-wiskunde | 71 | 67 |
| Totaalscore | 70 | 71 |
Jongens en meisjes behalen gemiddeld bijna een even hoge totaalscore op de Centrale Eindtoets. Wanneer gekeken wordt naar de afzonderlijke toetsonderdelen is te zien dat meisjes iets beter zijn in taal dan jongens. Meisjes beantwoordden 73% van de taalvragen goed, jongens 70%. Op het onderdeel rekenen scoren jongens daarentegen 4%-punten hoger dan meisjes.
| Taal | Rekenen-Wiskunde | Totaalscore | |
|---|---|---|---|
| Nederlandse achtergrond | 72 | 70 | 71 |
| Overig westerse migratieachtergrond | 73 | 70 | 72 |
| Turkse migratieachtergrond | 63 | 62 | 62 |
| Marokkaanse migratieachtergrond | 65 | 62 | 64 |
| Surinaamse migratieachtergrond | 68 | 62 | 65 |
| Antilliaanse migratieachtergrond | 67 | 60 | 64 |
| Overig niet-westerse migratieachtergrond | 70 | 67 | 69 |
Leerlingen met een Nederlandse achtergrond en met een westerse migratieachtergrond behalen gemiddeld betere resultaten op de Centrale Eindtoets dan leerlingen met een niet-westerse migratieachtergrond. Leerlingen met een Turkse migratieachtergrond hebben meer moeite met de taal- en rekentoets dan leerlingen uit andere herkomstgroepen. Leerlingen met een Antilliaanse migratieachtergrond scoren op het onderdeel rekenen gemiddeld 10%-punten lager dan leerlingen met een Nederlandse achtergrond.
